Clark & Wright Tasarruf Algoritması

Günümüzde işletmelerde lojistik önemli bir departmandır. İşletmelerin bekası için sevkiyat önemli yer tutmaktadır. Şehir içi olsun, şehir dışı olsun hemen her gün farklı farklı yerlere sevkiyatlar yapılmaktadır. İşletmelerin bu sevkiyatları kontrollü, düzenli ve azami verim elde edecek şekilde yönlendirmeleri gerekmektedir. Bu yönlendirmeler birçok farklı şekilde yapılabilir.

Clark & Wright tasarruf algoritması da bu yöntemlerden birisidir. 1964 yılında geliştirilmiştir. Amacı her turda daha iyi bir verim elde edebilmek için kağıt üzerinde ya da bilgisayar ortamında depodan yapılacak sevkiyatların düzenlenmesidir.


Aşağıdaki resimden bakacak olursak;

• Resim 1'deki 1 numaralı numaralı yer depodur ve diğer numaralandırılmış yerlerde sevkiyat yapılacak yerlerdir.
• Araç ya da araçların kapasitelerine göre sevkiyat alanları bölünmüştür ve sırayla sevkiyat yapılacaktır.
• Deponun, alıcılara ve alıcıların diğer alıcılara olan uzaklıkları yani düğümler arası belirlenir. (Resim 2)

Resim1

Resim2

Resim 2'ye bakılırsa uzaklıklar görülecektir. Her bir düğümün birbirine göre uzaklığı vardır. Clark & Wright tasarruf algoritmasına göre bu uzaklıklar kullanılarak araç rotası belirlenebilir.

Örnek bir soru ile açıklamaya çalışayım.

Aşağıdaki resimde başlangıç uzaklıkları ve çözümü verilmiştir.

Şimdi bu başlangıç çözümden yola çıkarak rotayı belirlememiz gerek. Şeklide görüldüğü gibi "depodan 2 no'lu alıcıya gidilip gelinmiş ve sonra 3 no'lu alıcıya gidilip gelinmiş" yani toplamda 36 mil yol kat edilmiştir. Clark & Wright algoritması 2 ve 3 numaralı düğümler arası uzaklığa bakmamızı ve ona göre bir çözüm daha önermemizi istiyor. Yani;

• Depodan çıkan araç önce 2 no'lu alıcıya, oradan 3 no'lu alıcıya geçse son olarakta depoya geri dönse ne kadar yol alır? Karlı mıdır? Değil midir? Bu sorulara cevap arar.

Aracın 1-2-3-1 yolunu takip etmesi ile alacağı yol 23 mildir yani 13 mil daha kısadır. Dolayısıyla rotalama yapılırken 1-2-3-1 rotası izlenmelidir.

Resim3

Resim 3'teki gibi düğüm sayıları artırıldıkça daha karmaşık bir hal alır rotalama, bunu için de Resim2'de verilen tabloya benzer bir tablo oluşturulur ve o tabloya uygun olarak öncelikle Tasarruf Tablosu oluşturulur.

Resim'e göre çözüm yaparsak;

• Başlangıçta toplam alınacak yol 46 mildir

Yukarıdaki tablodaki veilere göre Resim3'te düzenleme yapılırsa yani;

• 2 ve 4 birleştirilirse toplam alınacak yol 26 mile düşecektir. 20 mil kar edilecektir. Bu kar aşağıda verilecek olan Tasarruf Tablosunda 2 ve 4'ün kesişimine yazılır.
• 2 ve 3 birleştirilirse toplam alınacak yol 30 mile düşecektir. İlk duruma göre 16 mil kar vardır.
• 3 ve 4 birleştirilirse toplam alınacak yol 40 mile düşer ve 6 mil kar edilir.
• 2, 3 ve 4 birleştirilirse toplam alınacak yol 21 mile düşecektir ve 25 mil kar edilecektir.

Yukarıda bulunan sonuçlar tabloya aktarılırsa;

Değişiklik yapılan yerlerde Tasarruf edilen miktarlar yazılmıştır. Büyükten küçüğe doğru araç kapasitesi dikkate alınarak rota belirlenir.