Üretim Planlama ve Kontrol

Üretim faaliyetlerini sorunsuz ve verimli bir şekilde gerçekleştirmek için önemli yönetim faaliyetleri "planlama" yapmak gereklidir. Hangi ürünün ne zaman üretileceği, nasıl üretileceği, hangi ham maddelerin kullanılacağı, kullanılan ham maddelerin ne oranda kullanılacağı gibi birçok kıstas için ayrı ayrı planlama yapmak gerekmektedir.
Önceden belirlenmiş zaman, kalite ve bütçe hedeflerine uygun olarak ürünlerin müşteri veya stoklara sevkinin sağlanmasıdır.

Üretim Planlamada 4 Temel Faktör Vardır;

• Malzeme
• Yöntem
• Makine
• İş gücü

Üretim planlamaları kısa, orta ve uzun vade olmak üzere planlanabilir.

1. Uzun Vadeli Kararlar (2 Yıldan Daha Uzun Süreli Kararlar)

• Hangi ürün veya hizmetin hangi dönemde üretileceği
• Üretim için gerekli malzemeler satın mı alınacak yoksa üretilecek mi?
• Teknoloji seçimi
• Kapasite planlama

     2.  Orta Vadeli Kararlar ( 1 Yıllık Süre İçinde Alınacak Kararlar )

• Talep tahminleri
• Başlangıç stok miktarı
• Üretim düzeyi tahmini
• İş gücü sayısı tahmini

     3.  Kısa Vadeli Kararlar ( 1 Yıldan Daha Az Süreli Kararlar )

• Elde bulunan kaynakların işlere veya müşterilere tahsisi

Neden Üretim Planlamasına İhtiyaç Vardır

• Üretim sistemlerinin faaliyet yoğunluğu ve karmaşıklığı
• İşletme içi faaliyetlerin koordinasyonu
• İşletmeler arası bağ ve ilişkilerin gelişmesi
• Tüketici isteklerinin daha kolay ve doğru karşılanması
• Tedarik ve dağıtım faaliyetlerinin geniş bir alana yayılması
• Hizmet, kalite ve rekabetin yoğunlaşması ve önde olma çabası

Üretim planlarının hazırlanmasında izlenecek adımlar;

• Üretim Planının Kapsayacağı Zaman Aralığı Tespit Edilir

İşletmenin özelliklerine göre kısa veya uzun dönem olarak farklılık gösteren bir durum olsa da genellikle birer aylık dönemler halinde bir yıllık dönem alınır.

• Talep Tahminleri Yapılır

Plan dönemi içinde talebin aylara veya uygun bir zaman aralığına göre değişimi ve minimum maksimum düzeyleri belirlenir.

• Ekonomik Stok Düzeyi Hesaplanır

Stok politikalarına ve talep değişimi özelliklerine göre maliyeti minimum yapan miktarlara emniyet stokları eklenerek bulunur.

• Plan Dönemi Başındaki ve Sonundaki Stok Düzeyi Belirlenir

Dönem başında depoda bulunan ve henüz depoya gönderilmemiş ürünler ve dönem sonunda emniyet stokuna ek olarak elde bulundurulması istenen ürünlerdir.

• Başlangıç ve Bitiş Stokları Arası Fark Belirlenir

Dönem içinde satılan miktarı bulmak için ve stoka ne kadar üretim yapılacağını veya stoka üretim yapılıp yapılmayacağının belirlemek için bu hesaplama yapılır.

• Planlama Dönemi İçinde Üretilmesi Gereken Miktar Bulunur

Dönem içindeki satış tahmini ile önceki madde ile elde edilen değerde istenen değişme miktarının toplamından oluşur.

• Üretilmesi İstenen Miktar Dönem Değerlerine Dağıtılır

Dağıtım, stok düzeyleri, üretim hızının değişkenliği, tatil kayıpları, tamir-bakım süreleri ve kapasite olanakları göz önüne alınarak yapılır.

Örnek Soru ve Çözümü

P: Bir periyottaki üretim

S1: Dönem başı stok düzeyi

S2: Dönem sonu stok düzeyi

D: dönem içi talep tahmini

N: Dönem içindeki periyot sayısı

P=(S2-S1+D)/N

5 haftalık bir dönem için;

D= 140 adet

S1= 130 adet

S2= 130 adet

N= 5 adet verilsin.

P=(130-130+140)/5= 28 adet/hafta olarak bulunur.

Yukarıdaki sonuca göre 5 hafta için düzenlenen üretim planı şöyledir;

Konunun devamı ve daha çok ayrıntı için aşağıdaki ikona tıklayarak ders notlarını indirebilirsiniz.